विठू-रखुमाई : एक प्रेमगाथा...

ही कविता विठ्ठल आणि रखुमाईच्या भक्ती, प्रेम, त्याग आणि समर्पणाची गाथा सांगते, जिथे प्रेम भक्तीत विलीन होतं.


"पंढरीच्या रस्त्यावरती, उभी होती ती एकटीच,
पंढरीच्या वेशीवरती, भक्तांचा मेळा जमला होता.
रखुमाईच्या ओठांवर, तिथेच एक प्रश्न उमटला होता.

हात जोडून ती विठुरायाला हाक मारते,
*"विठुराया, का रे तू असा?*
*माझ्या प्रेमाला का ठेवलास किनारा?"*

*"तुला माझं प्रेम उमगलं का नाही?*
*हे सुकं वैराग्य माझ्यासाठी नाही!*
*मी तुझ्यासाठी सोडलं घरदार,*
*आणि तू उभा राहिलास रखुमाबाहेर?"*

तो नुसताच उभा, मंद हसरा,
त्या सावळ्या रूपात गूढ गहिरा.
त्या भक्तीच्या गजरात त्याचं प्रेम होतं,
पण तिला हवं होतं ते उघड, ओळखता येणारं!

रुक्मिणीच्या डोळ्यात वेदना दाटली,
तिने पुन्हा विचारलं, *"सांग ना, विठोबा!"*
*"तू का रे उभा भक्तांसाठी, आणि मी मात्र एकटी?"*
*"का तुझ्या मंदिरात मला वेगळी जागा ठेवीली?"*

तो मंद हसला, हात पुढे केला,
हळूच तिच्या डोळ्यातलं पाणी टिपलं.
*"रुक्मिणी, तुझ्या प्रश्नांचं उत्तर तुलाच ठाऊक,*
*मी केवळ तुझाच नाही, मी भक्तांचाही आहे!*

*"तू म्हणतेस मी उभा भक्तांसाठी,*
*पण मी उभा आहे त्यांच्या ओठांवरच्या नामस्मरणासाठी!*
*तुझ्या प्रेमाचा साक्षी मीच आहे,*
*पण त्यांच्या विश्वासाचा आधारही मीच आहे!"*

*"राजसिंहासन नाही हवं होतं मला,*
*म्हणून या पंढरीच्या उंबरठ्यावर आलो!*
*तुला कधीच सोडलं नाही रुक्मिणी,*
*तूच माझ्या सावलीत रममाण आहेस!"*

त्या क्षणी ती थांबली, डोळे मिटले,
त्या सावळ्या रूपात विठोबाच नव्हे,
तर प्रेमाचं अंतिम सत्य तिला उमगलं.

तिने हळूच पाउल टाकलं,
त्या चंद्रभागेच्या पवित्र वाळूत,
विठोबाच्या भक्तीत स्वतःला विसरलं,
आणि त्या प्रेमात पुन्हा सामावली.

आता तिची वेगळी जागा नव्हती,
ना कुठलाच वाद उरला,
ती विठोबाच्या बाजूला उभी राहिली,
आणि भक्तीने प्रेमाचा अर्थ सांगितला!

वारकऱ्यांच्या टाळांचा गजर झाला,
रखुमाईने त्याच्या भक्तीतच आपलं स्थान पाहिलं.
विठू-रखुमाईच्या नात्याचं,
पंढरीत अनंत देऊळ झालं!"